ارزیابی عملکرد مدل های endrain و drainmod در طراحی زهکش های زیرزمینی با استفاده از اطلاعات صحرایی (مطالعه موردی اراضی دانشگاه شهید چمران)

این پژوهش به منظور ارزیابی عملکرد مدل endrain در زهکش های زیرزمینی مزرعه آزمایشی شماره دو دانشگاه شهید چمران اهواز به مساحت تقریبی چهار هکتار انجام شد. جهت بررسی عملکرد زهکش ها و نوسانات سطح ایستابی در مزرعه آزمایشی مورد مطالعه، یک خط لوله زهکش انتخاب و در امتداد این لوله زهکش (به طول 200 متر) سه ردیف چاهک مشاهده ای حفر گردید. مکان حفر چاهک ها از محل ورود لوله زهکش به داخل کلکتور به فاصله 50 متری، 100متری و 150 متری بود. یک چاهک عمود بر لوله زهکش، دو چاهک به فواصل 0/5 متری از دو طرف خط زهکش، دو چاهک به فواصل 1/5 متری از خط زهکش و دو چاهک به فاصله 15 متری قرار داده شد. در نهایت تعداد 21 عدد چاهک جهت بررسی نوسانات سطح آب زیرزمینی و عملکرد زهکش های زیرزمینی در مزرعه آزمایشی حفر گردید. جهت اندازه گیری هدایت هیدرولیکی اشباع خاک در زیر سطح ایستابی از روش رایج چاهک استفاده گردید. جهت اندازه گیری ضریب هدایت هیدرولیکی در بالای سطح ایستابی از روش چاهک معکوس و روش پرمامتر گلف استفاده شد. در طی سه دوره آبیاری که در دی و بهمن و اسفند ماه صورت گرفت، جهت اندازه گیری حجم آب ورودی به مزرعه و دبی خروجی از زهکش ها از روش حجمی، از یک سطل و کرنومتر استفاده شد. اندازه گیری ها در طول سه دوره آبیاری و هر روز دو نوبت صبح و عصر، صورت گرفت. مدل endrain با حل عددی معادله توازن انرژی آب زیرزمینی و معادله دارسی اقدام به تعیین پارامترهای فاصله بین دو لوله زهکش، دبی زهکش،...می نماید. در این پژوهش عملکرد مدل endrain ، با استفاده از مشاهده های صحرایی بررسی شد. به عنوان مثال فاصله زهکش های زیر زمینی در مزرعه آزمایشی 30 متر بوده است، با به کارگیری معادله توازن انرژی آب زیرزمینی توسط مدل، مقدار 30/05 متر و به کارگیری معادله دارسی، مقدار 27/93 متر به دست آمده است که هر دو مقدار به فاصله زهکش های زیر زمینی در مزرعه آزمایشی نزدیک می باشند. معادله دارسی به علت در نظر گرفتن مقدار انرژی هیدرولیکی ناشی از جریان در بالای سطح زهکش ها، فاصله زهکش ها را کمتر پیش بینی می کند. همچنین از مدل drainmod جهت پیش بینی نوسانات سطح ایستابی استفاده گردید و نتایج رضایت بخشی به دست آمد. از مقایسه نوسانات سطح ایستابی مشاهده شده و پیش بینی شده توسط مدل drainmod مقادیر aad، r2، rmse و e به ترتیب 24 سانتی متر، 0/895، 22 سانتی متر و 0/84 به دست آمد. با مقایسه عملکرد دو مدل endrain و drainmod در پیش بینی نوسانات سطح ایستابی مقادیر aad، برای آبیاری اول، دوم و سوم به ترتیب 7، 7 و 12 سانتی متر، مقادیر rmse 8، 7 و 14 سانتی متر و مقادیر crm 0/048، 0/034 و0/11 می باشد که نشان می دهند که مقادیر پیش بینی شده عمق سطح ایستابی به وسیله هر دو مدل به هم نزدیک می باشند.